Tag: Theater aan het Spui

Categorieën
Home slideshow

6 maart 1993, de geboorte van een nieuw Theaterconcept

John Rijnders: Autoriteit was hem vreemd, personen met een hogere status kende hij niet.
herman hertzberger
Herman Hertzberger: Uit Vrij Nederland 23-6-2012, foto Eddo Hartmann

Er was geen blauwdruk en Architect Hertzberger en Theaterdirecteur Reinders ontwikkelen het eerste nieuwbouw vlakkevloer theater in Nederland. Een prestatie van formaat.  Want er wordt een fraai complex afgeleverd met  het sleutelwoord  “toegankelijkheid”. Een droom wordt werkelijkheid en John Reinders werd de directeur van het nieuwe theater, dat de naam Theater aan het Spui kreeg. VVD wethouder Ans van der Berg, oorspronkelijk een van de tegenstemmers, opent 6 maart 1993 het nieuwe theater. Een paar dagen later gevolgd door de openingsvoorstelling Miau van Guusje Eijbers. TahSpui verzorgt ook de openingsact voor het Theatercentrum complex op 3 juni 1993 (zie verhaal ‘Reier Pos’ en ‘Open Doekjes’)  door burgemeester Ad Havermans en de nieuwe wethouder cultuur Louise Engering, waar de vonken letterlijk van af spatten. De zwarte dozen en de grote holle foyer met zichtbare aan- en afvoerbuizen waren niet meteen het idee van “Toute la Haye”. John Reinders legt uit; “In een modern theater moeten alle middelen worden ingezet om de wereld van de theatermaker te scheppen. De uiterste consequentie is dat zelfs de ruimte waarin de voorstelling zich afspeelt, geen bijzondere eigenschappen mag hebben, geen balkonnetjes, geen vaste tribunes, geen belemmeringen, kortom Theater aan het Spui.” In 1998 voegt hij er aan toe; “Theater aan het Spui is niet makkelijk in weinig woorden te vangen. Dat komt door de veelzijdige invulling van het Theater. We presenteren niet alleen een selectie uit het landelijke aanbod van het toneel, dans en jeugdtheater, maar staan ook mee vooraan als nieuwe, andere zaken in Den Haag de kop opsteken: eigen producties, festivals en “nieuwe geluiden”. Het Theater is een ontmoetingsplek voor toeschouwers, makers, ideeën. Voor de meesten een weerzien met het bekende, voor anderen een zoektocht naar nieuwe verrassingen en avonturen. Theater aan het Spui waar doorlopend dingen gebeuren”.  Het theater bleek in een grote behoefte te voorzien. De 10.000 bezoekers van Theater aan de Haven worden 55.000 bezoekers aan Theater aan het Spui.

John Rijnders: Autoriteit was hem vreemd, personen met een hogere status kende hij niet.
John Reinders: Een “gekooide theaterleeuw” aan het Spui
Categorieën
Home

Artistiek beleid, weg van de begaande paden

Theater aan het Spui onderscheidt zich van andere podia in de stad door een brede aanpak, (vernieuwend theater, moderne dans, festivals, moderne muziek, video, locatie projecten, literatuur enz.). Het theater ervaart dat het bestaan van een breed podium activiteiten uitlokt. Opvallende constatering is dat het vaak niet de bestaande groepen, maar de nieuwelingen zijn die veel publiek trekken 5). Voornaamste taak van het Theater aan het Spui is het laten zien van ontwikkelingen op het gebied van professionele moderne dans en toneel. Dit alles onder de noemer “avontuurlijk theater”, de toeschouwer gaat met de maker mee op ongebaande paden. Als voorbeeld de voorstelling 06 naar een film van Theo van Gogh, van het Nationale Toneel (het NT), bewerking en regie Johan Doesburg, voert de toeschouwers interactief mee.

Andere repertoire- gezelschappen dan het NT zijn regelmatig te gast aan het Spui. Voor een groot aantal structureel gesubsidieerde gezelschappen is Theater aan het Spui een belangrijke speelplek. De grote gezelschappen van buiten Den Haag komen langs ( NNT, Galili, Oostpool, Zuidelijk Toneel, TGA, Ro-Theater, Orkater) veel dansgezelschappen De Chatel, Dance Works Rotterdam, Conny Jansen en middelgrote groepen als Alex D’Electrique, Theatercompagnie, Carver, Rieks Swarte, Het Vervolg, Barre Land, DNA, Els inc. Growing up In Public, Hans Dagelet, Helmert Woudenberg, Van Houts en de Ket, Huis van Bourgondië, John Buisman, Keesen & Co, Made in da Shade, Productiehuis Brabant, Rogie & Company, Suver Nuver, Truus Bronckhorst, Veenfabriek en de Wetten van Kepler 6).

Door continuïteit in presentatie te bieden bouwt Theater aan het Spui een publiek op voor de onbekendere groepen. Voor bijvoorbeeld Alex D’Electrique “niet het woord of verhaal ligt aan de basis van het theater, maar de opwinding” is het de vaste ontmoetingsplek met een publiek dat trouw en in grote getale komt.

Categorieën
Home slideshow

Presentatie en Productie Theater aan het Spui

productie
Overleg over structurele productiesubsidie, minister Hedy d'Ancona en wethouder Louise Engering

Naast het presenteren van het landelijk aanbod was het actief ontwikkelen van een Haags aanbod middels producties en coproducties een belangrijke taak . Zoals het door de Gemeente in de Winternota van 1995 werd geformuleerd: Het tot stand brengen en of begeleiden van Toneelproducties. Reinders bleek een goede neus te hebben voor mensen met ideeën. Na de opening bleek er onvoldoende budget voor de exploitatie, laat staan voor de productiefunctie. De tekortkomingen op de exploitatie gingen direct ten koste van de productiefunctie waarvoor nauwelijks geld beschikbaar bleef. Spanning tussen de subsidiegever en het nieuwe theater was onvermijdelijk, omdat de Gemeenteraad een budget- neutrale vernieuwing was gesuggereerd voor het opheffen van HOT en Nieuwe Komedie, hetgeen natuurlijk onmogelijk was. De Gemeente heeft de productiefunctie niet structureel ondersteund om de zogenaamde vlieghoogte van het Theater aan het Spui te verbeteren.

productie
Overleg over productiesubsidie, minister Hedy d’Ancona en wethouder Louise Engering (rechts Hillie Kuipers), foto Hendriksen

TahSpui ambieerde met nadruk om ook een productieplek te zijn, een niet-onlogische gedachte in het vervolg op de succesvolle Gebeuren producties. Confrontatie van afspraken, verwachtingen en belangen volgt. In mei 2000 stelt de adviescommissie “De hoge verwachtingen bij de start zijn, als men terug kijkt op de afgelopen periode, niet geheel waargemaakt”. Omdat de commissie de redenen niet kan aangeven vervolgt men met “Het (theater) zou een kans moeten krijgen om met voldoende financiële toerusting een productiefunctie te vervullen” en stelt een productiesubsidie van 770.000 per jaar voor. In eerste instantie voor twee jaar. Maar de Gemeente neemt het advies niet over, de productiesubsidie wordt niet gehonoreerd: Het Theater aan het Spui verliest zijn kennelijk ongelijke strijd.

Naast de bijzondere Theatercircuit programmering en de grote festivals bleef TahSpui toch met de vaak schaarse middelen die ter beschikking stonden doorlopend een theater van eigen theaterproducties en kleinschalige dansevenementen, waar jonge makers een kans kregen. Johan Doesburg, Guusje Eybers, Annette Speelt, Greg Nottrot, Annechien Koerselman, Reier Pos kregen steun en konden onder de vleugels van TahSpui produceren. Ola Mafaalani wordt gecontracteerd voor 4 jaar ”Artist in residence” bij TahSpui, het contract van 2001 heeft helaas geen lang leven. Voor het opzetten van productiekernen rond deze makers kwam in de Reinders periode geen structurele steun, wel voor Annette Speelt in 2004. Desondanks is TahSpui mede bepalend voor het culturele gezicht van Den Haag en daarmee een belangrijke factor voor het culturele klimaat van Den Haag.

Categorieën
Home slideshow

Huisgezelschappen: het Nationale Toneel, Djazzex, Stella Den Haag en Annette Speelt

Voldoende Koolhydraat, productie: Het Gebeuren / Het Nationale Toneel.Van l. naar r.: Elja Pelgrom, Jules Royaards, Jacqueline Blom, Frank Houtappels, Gijs Scholten van Aschat.
Voldoende Koolhydraat, Het Gebeuren / Het Nationale Toneel. Van l. naar r.: Elja Pelgrom, Jules Royaards, Jacqueline Blom, Frank Houtappels, Gijs Scholten van Aschat, foto Pan Sok

De succesvolle projekten aanpak van het Gebeuren met jonge Haagse Makers werd  verplaatst naar het Theater. Uitgangspunt voor het nieuwe Theater was dat het een vaste speelplek voor het grootste stadsgezelschap zou zijn en  een aantal andere vaste bespelers zou hebben die  invulling moesten geven aan het gewenste beeld; een mengeling van moderne dans, vernieuwend repertoire, kleinschalig experiment en jeugdtheater. Zo werden de Haagse groepen Djazzex, Het Nationale Toneel en Stella Den Haag de vaste bespelers van het Theater aan het Spui. Gevorderd historisch inzicht leert dat Djazzex werd opgeheven nadat in 1996 de subsidieaanvraag wordt afgewezen.  Tussen de opvolger van de Haagse Comedie, het Nationale toneel en Theater aan het Spui heeft vanaf het begin een hechte band bestaan. Hans Croiset oprichter van het NT heeft de grote zaal mee bedacht en hij heeft er per seizoen 2 op de zaal gemaakte producties uitgebracht. Wisseling van de leiding (3 x in 8 jaar 1993-2000 ) bracht ook een wisselende houding t.o.v. Theater aan het Spui. Evert de Jager het NT keert zich vrijwel onmiddellijk van het TahSpuipui af. Hij zet in op “het eigen huis” achter de Kon. Schouwburg. Eind 1999, na 6 jaar samenwerking, wordt duidelijk dat het NT zich zal richten op de Kon Schouwburg en op 5 mei  2001 neemt het NT definitief afscheid  van Theater aan het Spui.

Het Jeugdtheater NJT en Pssstt waren opgeheven en  Hans van den Boom en Cees Debets worden gevraagd naar Den Haag te komen. Stella Den Haag wordt in 1990 opgericht en wordt het huisgezelschap voor kinder- en jongeren theater in Theater aan de Haven en later Theater aan het Spui. Maar Stella had ook haar zinnen gezet op een eigen ruimte en die wordt ook al snel gerealiseerd in de Nobelstraat. Voor Theater aan het Spui is het verdwijnen van de vaste bespelers een aderlating, Theater aan het Spui moet met minder vaste inkomsten op zoek naar nieuwe kansen in het theatercircuit. Van 2005 tot 2008 was Annette Speelt het huisgezelschap en zij brachten een eigen financiering mee.

Annette speelt

Categorieën
Home

Samenwerking Spuiplein en Theatercentrum

In de openingsbrochure van 1993 wordt de verwachting uitgesproken dat het amalgaam van instellingen aan het Spui – De Philipszaal en het Residentie orkest, het AT&T Danstheater met het Nederlands Danstheater, Cinematheek/ Haags Filmhuis, Stroom/HCBK, het Kijkhuis -garant zou staan voor interessante programma’s op het gebied van muziek, theater, dans, video, beeldende kunst en film.

Op initiatief van John Reinders werd een Stichting Spuiplein opgericht en er werd idealistisch hard aan getrokken om gezamenlijk prestaties neer te zetten. In de praktijk bleek het “Pleindenken” (op papier zo leuk)  te worden gedwarsboomd door de grote Ego’s in de cultuur en de muur van trams en auto’s. En zeggen sommige bronnen, omdat het John Reinders nogal eens aan voldoende Haagse diplomatie ontbrak. “Overleggroepen van culturele instellingen gaan goed als men het heeft over het algemeen nut. In Den Haag is dit mislukt omdat men elkaar de maat moest nemen met plussen en minnen.” 7) Zo mislukte voortdurend de pogingen om met z’n allen een goed functionerend Uitbureau, m.b.v. een kassasysteem van de grond te tillen. Later werd vastgesteld door gezelschappen, theaters en bestuurders dat het Spuiplein ophield bij de tramrails en dat de “overkant” vooralsnog op zichzelf was aangewezen. Aan die overkant was de samenwerking Theater een het Spui en Filmhuis programmatisch zeer goed, wat zich vooral manifesteert bij Festivals. De invulling aan beide kanten van het Spuiplein en de samenwerking van de culturele instellingen zal ongetwijfeld op de agenda van de stad blijven.

Categorieën
Home

Zichtbaarheid Theater

Cees Debets op zijn oude theaterstoelen
Cees Debets op zijn oude theaterstoelen

De combinatie  wonen, werken, uitgaan werd voor de bewoners van de appartementen niet het beoogde feest, gezien de klachten van geluidsoverlast. Ook de gewenste uitstraling van het Cultuurcluster, hoek Spui-Amsterdamse Veerkade, bleek niet aan de verwachtingen te voldoen.  Indisch Cultureel Centrum werd niet gerealiseerd, de organisatie Stroom bleek slecht te vinden nadat de entree via het Filmhuis niet werkte. Ook het Kijkhuis, Worldwide Video trokken hun eigen plan en verhuisden naar elders. Theater aan het Spui en Filmhuis kregen de mogelijkheid om de publiciteitsmast voor naamgeving te gebruiken. Het bestuur geeft opdracht bij het 5 jarig bestaan om Sterkte- en Zwakte-analyse van het nieuwe Theater te maken. Het door Motivaction opgestelde rapport in 1998  heeft het over de negatieve aspecten van de ligging van het Theater, de onzichtbaarheid etc. Na 20 jaar aan de “overkant” van Dans- en Muziektheater is TahSpui nog steeds ontevreden over de weggestopte introverte entree.

“De theaters in Nederland zijn onopvallend van architectuur, niet ingericht op grandeur of vorstelijk vertoon” maar in Den Haag is men wel op enig vertoon gesteld “3). Er is door het Theater al veel moeite gedaan om de entree op te “lichten” en op te leuken. Nu er voor de eerstkomende jaren een Spuigat aan de overkant wordt verwacht voor het beoogde nieuwe Muziekforum zal wederom serieus gewerkt gaan worden aan de uitstraling van Theater aan het Spui.