jonge makers – van HOT naar TAHS

Naast het presenteren van het landelijk aanbod was het actief ontwikkelen van een Haags aanbod middels producties en coproducties een belangrijke taak . Zoals het door de Gemeente in de Winternota van 1995 werd geformuleerd: Het tot stand brengen en of begeleiden van Toneelproducties. Reinders bleek een goede neus te hebben voor mensen met ideeën. Na de opening bleek er onvoldoende budget voor de exploitatie, laat staan voor de productiefunctie. De tekortkomingen op de exploitatie gingen direct ten koste van de productiefunctie waarvoor nauwelijks geld beschikbaar bleef. Spanning tussen de subsidiegever en het nieuwe theater was onvermijdelijk, omdat de Gemeenteraad een budget- neutrale vernieuwing was gesuggereerd voor het opheffen van HOT en Nieuwe Komedie, hetgeen natuurlijk onmogelijk was. De Gemeente heeft de productiefunctie niet structureel ondersteund om de zogenaamde vlieghoogte van het Theater aan het Spui te verbeteren.

TahSpui ambieerde met nadruk om ook een productieplek te zijn, een niet-onlogische gedachte in het vervolg op de succesvolle Gebeuren producties. Confrontatie van afspraken, verwachtingen en belangen volgt. In mei 2000 stelt de adviescommissie “De hoge verwachtingen bij de start zijn, als men terug kijkt op de afgelopen periode, niet geheel waargemaakt”. Omdat de commissie de redenen niet kan aangeven vervolgt men met “Het (theater) zou een kans moeten krijgen om met voldoende financiële toerusting een productiefunctie te vervullen” en stelt een productiesubsidie van 770.000 per jaar voor. In eerste instantie voor twee jaar. Maar de Gemeente neemt het advies niet over, de productiesubsidie wordt niet gehonoreerd: Het Theater aan het Spui verliest zijn kennelijk ongelijke strijd.

Naast de bijzondere Theatercircuit programmering en de grote festivals bleef TahSpui toch met de vaak schaarse middelen die ter beschikking stonden doorlopend een theater van eigen theaterproducties en kleinschalige dansevenementen, waar jonge makers een kans kregen. Johan Doesburg, Guusje Eybers, Annette Speelt, Greg Nottrot, Annechien Koerselman, Reier Pos kregen steun en konden onder de vleugels van TahSpui produceren. Ola Mafaalani wordt gecontracteerd voor 4 jaar ”Artist in residence” bij TahSpui, het contract van 2001 heeft helaas geen lang leven. Voor het opzetten van productiekernen rond deze makers kwam in de Reinders periode geen structurele steun, wel voor Annette Speelt in 2004. Desondanks is TahSpui mede bepalend voor het culturele gezicht van Den Haag en daarmee een belangrijke factor voor het culturele klimaat van Den Haag.

Voldoende Koolhydraat, productie: Het Gebeuren / Het Nationale Toneel.Van l. naar r.: Elja Pelgrom, Jules Royaards, Jacqueline Blom, Frank Houtappels, Gijs Scholten van Aschat. — Voldoende Koolhydraat, Het Gebeuren / Het Nationale Toneel. Van l. naar r.: Elja Pelgrom, Jules Royaards, Jacqueline Blom, Frank Houtappels, Gijs Scholten van Aschat, foto Pan Sok

De succesvolle projekten aanpak van het Gebeuren met jonge Haagse Makers werd verplaatst naar het Theater. Uitgangspunt voor het nieuwe Theater was dat het een vaste speelplek voor het grootste stadsgezelschap zou zijn en een aantal andere vaste bespelers zou hebben die invulling moesten geven aan het gewenste beeld; een mengeling van moderne dans, vernieuwend repertoire, kleinschalig experiment en jeugdtheater. Zo werden de Haagse groepen Djazzex, Het Nationale Toneel en Stella Den Haag de vaste bespelers van het Theater aan het Spui. Gevorderd historisch inzicht leert dat Djazzex werd opgeheven nadat in 1996 de subsidieaanvraag wordt afgewezen. Tussen de opvolger van de Haagse Comedie, het Nationale toneel en Theater aan het Spui heeft vanaf het begin een hechte band bestaan. Hans Croiset oprichter van het NT heeft de grote zaal mee bedacht en hij heeft er per seizoen 2 op de zaal gemaakte producties uitgebracht. Wisseling van de leiding (3 x in 8 jaar 1993-2000 ) bracht ook een wisselende houding t.o.v. Theater aan het Spui. Evert de Jager het NT keert zich vrijwel onmiddellijk van het TahSpuipui af. Hij zet in op “het eigen huis” achter de Kon. Schouwburg. Eind 1999, na 6 jaar samenwerking, wordt duidelijk dat het NT zich zal richten op de Kon Schouwburg en op 5 mei 2001 neemt het NT definitief afscheid van Theater aan het Spui.

Het Jeugdtheater NJT en Pssstt waren opgeheven en Hans van den Boom en Cees Debets worden gevraagd naar Den Haag te komen. Stella Den Haag wordt in 1990 opgericht en wordt het huisgezelschap voor kinder- en jongeren theater in Theater aan de Haven en later Theater aan het Spui. Maar Stella had ook haar zinnen gezet op een eigen ruimte en die wordt ook al snel gerealiseerd in de Nobelstraat. Voor Theater aan het Spui is het verdwijnen van de vaste bespelers een aderlating, Theater aan het Spui moet met minder vaste inkomsten op zoek naar nieuwe kansen in het theatercircuit. Van 2005 tot 2008 was Annette Speelt het huisgezelschap en zij brachten een eigen financiering mee.