Categorieën
Home slideshow

De Haagse reactie op de vernieuwing

Patty Pontier in De Sterkste
Patty Pontier in De Sterkste, foto Pan Sok

De vernieuwing was volgens de traditionele aanhangers van de Haagse Stijl vooral een Amsterdamse aangelegenheid.” Het Haagse publiek blijft trouw aan de Haagse Comedie, die bevestigend toneel maakte en 1969 was een topjaar voor de Haagse Comedie”2a). De Haagse Comedie weert zich succesvol tegen de kritiek en uit het land komen er via Schouwburgdirecteuren steunbetuigingen aan  toneelicoon Paul Steenbergen.  Deze toneelheld van de Haagse Stijl (vanaf 1950 directeur Haagse Comedie) mocht niet weg2). Bovenin de Koninklijke Schouwburg was het Paradijs ingericht voor jonge makers van de Haagse Comedie. In 1969 wordt als ontmoetingsplek voor het alternatieve circuit, voor de vernieuwing, het  vlakkevloer-theater HOT( Haags Ontmoetingscentrum voor Theaterkunsten) geopend. De Haagse Comedie en de Nieuwe Komedie speelden er als huisgezelschappen. De Nieuwe Komedie gaat mee met de vernieuwing, krijgt in 1969 de Albert van Dalsumprijs en  richt zich met als achtergrond het jeugdgezelschap Arena op het vormingstheater. De Nieuwe Komedie kleurt zichzelf meer en meer als politiek vormingstheater in de democratiseringsgolf van die jaren. Aad Greidanus verlaat de Nieuwe Komedie en richt met Erik Vos in 1971 de Appel op, zij spelen in Theater aan de Haven. In 1976 verhuizen ze naar Het Appeltheater met het totale ruimteconcept. Speelvlak in relatie tot spel en publiek wordt voortdurend aangepast. De maatschappij kritische Nieuwe Komedie krijgt vanaf 1984 geen subsidie meer en wordt opgeheven. De begin jaren tachtig zijn turbulent voor de Haagse Comedie.  In 1984 wordt een artistieke stilstand bij de Haagsche Comedie vastgesteld, in 1985 gaf Guido de Moor de moed op, de Raad voor de Kunst zegt het vertrouwen op in de ooit zo populaire Haagse Comedie 3A).

Categorieën
Home

Politiek en het nieuwe theater?

De belangrijkste opdracht aan de Stichting Interim was een plan te ontwikkelen voor een nieuw theater, met, tenminste, een “middenzaal” (350 tot 500 bezoekers) en een kleine zaal (100 tot 250 bezoekers). Er lag een door de Haagse Comedie (zakelijk leider Hans van Westreenen) ontwikkeld plan om zo’n complex te bouwen achter de Koninklijke Schouwburg, die zelf ook aan restauratie toe was. Daar was –ook binnen de Stichting Interim- geen onvoorwaardelijke steun voor: men vreesde dat daardoor alle financiële middelen in feite ter beschikking van de Koninklijke Schouwburg en Haagse Comedie zouden komen en er onvoldoende ruimte zou zijn voor onafhankelijker visies op het meer avantgardistische theaterveld.

politiek in het nieuwe theater
Krankheit, regie Kim Zeegers

Deze verschillende visies werden ook in de Gemeenteraad van Den Haag duidelijk uitgedragen: de plannen voor nieuwbouw achter de Schouwburg konden rekenen op een kleine meerderheid (23-22 stemmen) in de Raad, de toenmalige VVD-CDA-coalitie. De oppositie had niet veel op met het als nogal behoudend beoordeelde kunstbeleid van de Koninklijke Schouwburg en de Haagse Comedie. Door de nood gedwongen -want de zeer beperkte beschikbare cultuurgelden voor de Stichting Interim lieten geen ruimte voor enig alternatief plan- werd ingestemd met de uitgewerkte plannen voor de aanbouw achter de Koninklijke Schouwburg. John Reinders zou dan, als adjunct directeur van de Koninklijke Schouwburg, verantwoordelijk worden voor de productie en presentatie van voor de midden- en kleine zaal geschikte theatervoorstellingen. Voordat het definitieve plan door de Gemeenteraad was behandeld vonden er Gemeenteraadsverkiezingen plaats: de meerderheid van de coalitie verdween en werd vervangen door een “linkse” meerderheid (23-22 stemmen!) die een coalitie tot stand bracht. Een nieuwe lente, een nieuw geluid voor alle plannen en vooral voor die van de sector cultuur.

Categorieën
Home slideshow

Huisgezelschappen: het Nationale Toneel, Djazzex, Stella Den Haag en Annette Speelt

Voldoende Koolhydraat, productie: Het Gebeuren / Het Nationale Toneel.Van l. naar r.: Elja Pelgrom, Jules Royaards, Jacqueline Blom, Frank Houtappels, Gijs Scholten van Aschat.
Voldoende Koolhydraat, Het Gebeuren / Het Nationale Toneel. Van l. naar r.: Elja Pelgrom, Jules Royaards, Jacqueline Blom, Frank Houtappels, Gijs Scholten van Aschat, foto Pan Sok

De succesvolle projekten aanpak van het Gebeuren met jonge Haagse Makers werd  verplaatst naar het Theater. Uitgangspunt voor het nieuwe Theater was dat het een vaste speelplek voor het grootste stadsgezelschap zou zijn en  een aantal andere vaste bespelers zou hebben die  invulling moesten geven aan het gewenste beeld; een mengeling van moderne dans, vernieuwend repertoire, kleinschalig experiment en jeugdtheater. Zo werden de Haagse groepen Djazzex, Het Nationale Toneel en Stella Den Haag de vaste bespelers van het Theater aan het Spui. Gevorderd historisch inzicht leert dat Djazzex werd opgeheven nadat in 1996 de subsidieaanvraag wordt afgewezen.  Tussen de opvolger van de Haagse Comedie, het Nationale toneel en Theater aan het Spui heeft vanaf het begin een hechte band bestaan. Hans Croiset oprichter van het NT heeft de grote zaal mee bedacht en hij heeft er per seizoen 2 op de zaal gemaakte producties uitgebracht. Wisseling van de leiding (3 x in 8 jaar 1993-2000 ) bracht ook een wisselende houding t.o.v. Theater aan het Spui. Evert de Jager het NT keert zich vrijwel onmiddellijk van het TahSpuipui af. Hij zet in op “het eigen huis” achter de Kon. Schouwburg. Eind 1999, na 6 jaar samenwerking, wordt duidelijk dat het NT zich zal richten op de Kon Schouwburg en op 5 mei  2001 neemt het NT definitief afscheid  van Theater aan het Spui.

Het Jeugdtheater NJT en Pssstt waren opgeheven en  Hans van den Boom en Cees Debets worden gevraagd naar Den Haag te komen. Stella Den Haag wordt in 1990 opgericht en wordt het huisgezelschap voor kinder- en jongeren theater in Theater aan de Haven en later Theater aan het Spui. Maar Stella had ook haar zinnen gezet op een eigen ruimte en die wordt ook al snel gerealiseerd in de Nobelstraat. Voor Theater aan het Spui is het verdwijnen van de vaste bespelers een aderlating, Theater aan het Spui moet met minder vaste inkomsten op zoek naar nieuwe kansen in het theatercircuit. Van 2005 tot 2008 was Annette Speelt het huisgezelschap en zij brachten een eigen financiering mee.

Annette speelt