Hertzberger – van HOT naar TAHS

Het was niet meer vanzelfsprekend dat het nieuwe Theater achter de Koninklijke Schouwburg zou komen. Wethouder Adri Duivesteijn en de nieuwe wethouder cultuur Jack Verduyn Lunel kwamen met het voorstel om een nieuw theater aan het Spui te bouwen, waar –in het kielzog van het nieuwe stadhuis en de nieuwe zalen van het Muziek- en Danstheater- nieuwe publieksgebouwen moesten worden gevestigd. Er kwam nu veel extra geld beschikbaar voor een nieuw theater uit de begroting voor Stadsontwikkeling. Dat bood alternatieve mogelijkheden en het plan voor aanbouw achter de Schouwburg werd even in de ijskast geparkeerd.

Samenwerking De Bastaard in beeld, Het Spookhuis, regie Guusje Eijbers en Johan Doesburg, foto Frank Veldman

John Reinders kreeg de opdracht om de ontwikkeling van een nieuw plan vanuit de theaterwereld aan te sturen. Architect Herman Hertzberger werd aangezocht om een theatercentrum te ontwerpen dat multifunctioneel zou zijn en de combinatie wonen-uitgaan-werken in zich moest verenigen, hoek Spui-Amsterdamse Veerkade. De Stichting Interim omhelsde de nieuwe plannen, zij het dat daarover in de gelederen van Koninklijke Schouwburg en Haagse Comedie grote weerstand bestond: zij zagen de vrijwel uitgewerkte plannen voor de uitbreiding van de Schouwburg, en daarmee van de faciliteiten van de Haagse Comedie, in rook opgaan. De andere “partijen” in het Stichtingsbestuur stemden er evenwel mee in.

theater overzicht — Wonen, werken, uitgaan aan de “overkant” – Theater aan het Spui

In dec. 1987 vragen theaterdirecteuren van Haagse Comedie, De Appel, Nederlands Dans Theater, Residentieorkest en Kon. Schouwburg de gemeenteraad om een denkpauze voor de nieuwe Theatercentrum plannen. “De individuele belangen spelen een grote rol” stelt wethouder J. Verduyn Lunel (PVDA)” en gaat door 4b). De concentratie van instellingen op het gebied van podiumkunsten en andere culturele voorzieningen aan het Spui en het verwachte resultaat van exploitatie en bespeling van het nieuwe “Margetheater” was uitgebreid in discussie. Met een meerderheid van één stem werd tenslotte besloten het plan van Verduyn Lunel te volgen: een –zelfstandig- nieuw theater was geconcipieerd! Het bestuur van Stichting Interim gaf opdracht het pakket van eisen voor het theatergedeelte te ontwikkelen en tot uitvoering te brengen. De Stichting Interim hief zichzelf niet op, maar werd omgezet in een nog steeds fungerende Stichting Theater aan het Spui (nieuwe naam vanaf 2012). De Gemeente droeg de exploitatie van het nieuwe theater aan de Stichting over en ging met de Stichting een huurcontract aan.

herman hertzberger — Herman Hertzberger: Uit Vrij Nederland 23-6-2012, foto Eddo Hartmann

Er was geen blauwdruk en Architect Hertzberger en Theaterdirecteur Reinders ontwikkelen het eerste nieuwbouw vlakkevloer theater in Nederland. Een prestatie van formaat. Want er wordt een fraai complex afgeleverd met het sleutelwoord “toegankelijkheid”. Een droom wordt werkelijkheid en John Reinders werd de directeur van het nieuwe theater, dat de naam Theater aan het Spui kreeg. VVD wethouder Ans van der Berg, oorspronkelijk een van de tegenstemmers, opent 6 maart 1993 het nieuwe theater. Een paar dagen later gevolgd door de openingsvoorstelling Miau van Guusje Eijbers. TahSpui verzorgt ook de openingsact voor het Theatercentrum complex op 3 juni 1993 (zie verhaal ‘Reier Pos’ en ‘Open Doekjes’) door burgemeester Ad Havermans en de nieuwe wethouder cultuur Louise Engering, waar de vonken letterlijk van af spatten. De zwarte dozen en de grote holle foyer met zichtbare aan- en afvoerbuizen waren niet meteen het idee van “Toute la Haye”. John Reinders legt uit; “In een modern theater moeten alle middelen worden ingezet om de wereld van de theatermaker te scheppen. De uiterste consequentie is dat zelfs de ruimte waarin de voorstelling zich afspeelt, geen bijzondere eigenschappen mag hebben, geen balkonnetjes, geen vaste tribunes, geen belemmeringen, kortom Theater aan het Spui.” In 1998 voegt hij er aan toe; “Theater aan het Spui is niet makkelijk in weinig woorden te vangen. Dat komt door de veelzijdige invulling van het Theater. We presenteren niet alleen een selectie uit het landelijke aanbod van het toneel, dans en jeugdtheater, maar staan ook mee vooraan als nieuwe, andere zaken in Den Haag de kop opsteken: eigen producties, festivals en “nieuwe geluiden”. Het Theater is een ontmoetingsplek voor toeschouwers, makers, ideeën. Voor de meesten een weerzien met het bekende, voor anderen een zoektocht naar nieuwe verrassingen en avonturen. Theater aan het Spui waar doorlopend dingen gebeuren”. Het theater bleek in een grote behoefte te voorzien. De 10.000 bezoekers van Theater aan de Haven worden 55.000 bezoekers aan Theater aan het Spui.